การสอนแบบโปรแกรม (Programmed Instruction)
ความหมาย
การจัดลำดับประสบการณ์ไว้สำหรับผู้เรียนไปสู่ขีดความสามารถโดยอาศัยหลักความสัมพันธ์
ของสิ่งเร้ากับการตอบสนอง ซึ่งพิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพ
(รศ.ดร.เปรื่อง กุมุท)
เป็นการสอนที่มีการวางโปรแกรมไว้ล่วงหน้า ที่จะให้ผู้เรียนรู้ด้วยตนเองด้วยการลงมือประกอบกิจกรรมอย่างกระฉับกระเฉง ทราบข้อติชมทันที มีความภูมิใจในความสำเร็จ และได้ใคร่ครวญตามทีละน้อยตามลำดับขั้น และก้าวไปข้างหน้าด้วยความสามารถความสนใจ และความสะดวกของแต่ละคน (รศ.ดร.ชัยยงค์ พรหมวงศ์)
การสอนแบบโปรแกรม เป็นการสอนแบบหนึ่งที่จะช่วยให้ผู้เกิดการเรียนรู้ได้ดี มีการวางโปรแกรมไว้ล่วงหน้า และอาศัยหลักการจัดเพื่อตอบสนองความแตกต่างระหว่างบุคคล ผู้เรียนจะเรียนรู้ตามขีดความสามารถ ความถนัด และความสนใจ
หลักการของบทเรียนโปรแกรม
1. เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมอย่างกระฉับกระเฉง (Active Participation) ในกิจกรรมการเรียนการสอนนั้น ผู้เรียนจะเกิดการเรียนรู้ได้ดีถ้าผู้เรียนได้มีส่วนร่วมในกิจกรรม ผู้เรียนจะเกิดความสนใจ ไม่เบื่อหน่วย เป็นการเรียนรู้แบบ Active เช่น การอ่าน ปฏิบัติการทดลอง ตอบคำถาม อภิปราย กิจกรรมเหล่านี้จะเอื้อให้ผู้เรียนได้ลงมือกระทำด้วยตนเอง คิดค้นหาคำตอบ ซึ่งจะตอบสนองให้เกิดการเรียนรู้ที่ดี
2. ให้ทราบผลการเรียนของตนเองอย่างทันทีทันใด (Immediated Feed Back) เป็นการให้ข้อมูลย้อนกลับแก่ผู้เรียนทันที ว่าสิ่งที่ผู้เรียนทำนั้นถูกหรือผิด ควรบอกเหตุผลว่าเพราะเหตุใด จะมีผลช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างถูกต้อง และจดจำได้ดี แต่ถ้าผู้เรียนตอบได้ถูกต้องก็จะก่อให้เกิดแรงเสริม ทำให้เกิดกำลังใจที่จะเรียนรู้ต่อไป
3. ประสบการณ์แห่งความสำเร็จ (Success Experience) ผู้สอนควรจัดกิจกรรมให้ผู้เรียนประสบความสำเร็จเป็นระยะที่ต่อเนื่องกันไป และูควรให้การเสริมแรง (Reinforcement) แก่ผู้เรียน เพราะจะเป็นการกระตุ้นให้ผู้เรียนรู้สึกภูมิใจ และต้องการเรียนต่อไป
4. การประมาณทีละน้อย (Gradual Approximation) การแบ่งเนื้อหาหรือบทเรียนเป็นหน่วยย่อย ๆ จัดลำดับขั้นตอนของเนื้อหา ให้เหมาะสมกับความสามารถของผู้เรียน จัดเรียงลำดับจากง่ายไปหายาก เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ทีละน้อย ไม่สับสนจะทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ง่าย และเป็นแรงจูงใจให้ผู้เรียนเรียนรู้ในขั้นต่อไปโดยไม่เกิดความเบื่อหน่าย
ประเภทของการสอนแบบโปรแกรม
1. การสอนแบบโปรแกรมในฐานะวิธีการ เป็นการสอนที่ใช้วิธีการอย่างเดียวและใช้สื่อเพียง 1 - 2 อย่าง
2. การสอนแบบโปรแกมในฐานะกระบวนการ เป็นการสอนที่ใช้วิธีการหลายอย่างและใช้สื่อประสม คือ ใช้สื่อตั้งแต่ 3 อย่างขึ้นไปร่วมกัน สื่อแต่ละอย่างจะส่งเสริมซึ่งกันและกัน
http://cyberlab.lh1.ku.ac.th/elearn/faculty/educate/edu51/les231.htm
http://www.nrru.ac.th/preelearning/rungrot/page10008.asp
http://education.bsru.ac.th/elearning/yung/p6.htm
http://gotoknow.org/blog/jatuwat/34539
http://senarak.tripod.com/progra.htm
http://www.edu.nu.ac.th/wbi/355542/pi.files/frame.htm
ผู้ช่วยศาสตราจารย์บุญเกื้อ ควรหาเวช : นวัตกรรมการศึกษา ISBN 974-597-015-8
